Ucuz ve temiz elektrik arayışı
SERVET YILDIRIM – O gün bugündür de ucuz enerji arayışı sürmektedir. Karadeniz Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeynep Harezi Yılmaz’ın da dediği gibi, “Dünyanın ucuz enerjiye olan ihtiyacı hiç bitmeyecek.” Ucuz ve temiz enerji sağlandığında açlıktan susuzluğa, göçlerden jeopolitik çatışmalara kadar birçok sorun da çözülmese bile hafifleyecektir.
Yüzen enerji santralı
Geçenlerde Yalova’daki Karmarine Tersanesi’ne gittik. Tersaneyi gezdik. Elektrik enerjisinin başka bir boyutunu gördük: “Powership”. Bu bir yüzen enerji santrali. Bir platform ya da gemi üzerine kurulu; LNG, doğal gaz ve düşük kükürtlü sıvı yakıt ile çalışabilen yüzer enerji santralleri yapılmış.
Aslında yüzen elektrik santralleri yeni bir konsept değil. İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD uçak gemileri, jeneratörleriyle Karayipler’deki adalara elektrik sağlamışlar. O dönemde yapılan powership’lerin çoğu verimliliği düşük, emisyon değerleri yüksek eski teknolojiye sahip ve kapasitesi de oldukça düşük santrallerdi. Ancak zaman içerisinde geliştirildiler, bambaşka boyuta ulaştılar.
Bu santraller sadece elektrik enerjisine acil ihtiyacı olan ülkelerde değil; daha az verimli, daha yüksek maliyetli ve en önemlisi yüksek emisyonlara sahip santralleri devre dışı bırakmak için de kullanılıyor. Yılmaz, Senegal örneğini verdi: “Biz operasyona başlamadan önce ülke elektrik ihtiyacını bizden çok daha pahalı olan dizel jeneratörler ve en kirli yakıt olarak değerlendirilen kömürlü termik santrallerden elde ediyordu. Powership sayesinde, yeni kömürlü santralin açılmasının önüne geçerken bunu dizel jeneratörlerden çok daha uygun bir fiyata yaparak ülkenin daha ekonomik ve çok daha az emisyon salarak elektrik üretebilmesini sağladık.”
Dünyada hızlı büyüyor
İlk projeyi 2010’da Irak’ta gerçekleştiren holding bugün 36 gemilik filosu ve bu yüzer santrallerin 6 bin MW’tan fazla kurulu gücü ile Karayipler’den Batı Afrika’ya, Güney Amerika’dan Okyanusya’ya elektrik sağlıyor. Dominik Cumhuriyeti, Brezilya, Gambiya, Gana, Senegal ve Sudan gibi ülkelerin elektrik ihtiyacının yüzde 10’undan 100’üne varan kısmını karşılıyor. Kurulu gücünü 10 bin MW’a çıkarmayı planlıyor.
“Enerji verimliliği sağlamak ve enerji erişimini az gelişmiş bölgelere taşımak açısından Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’yle uyumluyuz” diyen Yılmaz, şunları söylüyor:
“Normal koşullarda, şebeke ölçeğinde elektrik üreten bir santral kurmak, en az 3-5 yıllık bir inşa ve finansman sürecini gerekiyor. Powership modelinde ise tersanede hazır bekleyen powershipler, istenilen kapasitede bir ay gibi kısa bir sürede devreye sokulabiliyor. Ayrıca tarımsal alanları da işgal etmiyor.”
Elektrik enerjisi olmazsa olmaz. Dolayısıyla üretimi bir zorunluluk ancak bu zorunluluğu yerine getirirken enerji ve doğal varlıkların en verimli şekilde kullanılması, çevresel ve sosyal etkilerin kontrol altına alınarak en aza indirilmesi, çevresel sürdürülebilirlik ve iş hedefleri arasında dengenin sağlanması gerekiyor.
